%0 Journal Article %T پیدایش و زوال دریاچه زمین لغزشی جایدر در جنوب استان لرستان %J نشریه انجمن زمین شناسی مهندسی ایران %I انجمن زمین شناسی مهندسی ایران %Z 2228-5245 %A نوریزدان, عبدالرضا %A قبادی, محمد حسین %D 2019 %\ 02/20/2019 %V 11 %N 4 %P 89-107 %! پیدایش و زوال دریاچه زمین لغزشی جایدر در جنوب استان لرستان %K دریاچه جایدر %K سد زمین لغزشی %K سرریز انحلالی %K بهمن سنگی سیمره %R %X دریاچه‌های سدهای زمین‌لغزشی از پدیدهای زمین‌شناسی هستند که علی‌رغم زیبایی‌های خاص خود می‌توانند به‌عنوان یک خطر زمین‌شناسی مطالعه شوند. بهمن سنگی سیمره حداقل 3 سد و دریاچه زمین‌لغزشی در جنوب غرب ایران به وجود آورده است. سد زمین‌لغزشی جایدر یک سد نعل اسبی شکل تشکیل‌شده از بلوک‌های بزرگ سنگی است. طول سد جایدر بیش از 11000 متر و ارتفاع متوسط آن 140 متر از سنگ کف است. این سد بر روی رودخانه دائمی کشکان در جنوب شهر پل‌دختر و حدفاصل روستاهای سراب جهانگیر و باغ جایدر، تشکیل‌شده است. با توجه به ابعاد هندسی و پایداری این سد تا حال حاضر، می‌توان آن را قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین سد زمین‌لغزشی ایران با مصالح سنگی نامید. دریاچه جایدر به‌عنوان دومین دریاچه زمین‌لغزشی منطقه، دارای طول 36000 متر و مساحت 65 کیلومترمربع است. دریاچه جایدر از جنوب شهر پل‌دختر تا روستای جلگه خلج در مسیر جاده پل‌دختر – خرم‌آباد گسترش داشته است. بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد، شکل‌گیری و مرگ این دریاچه در 3 مرحله است. 1- وقوع بهمن سنگی سیمره و تشکیل سد زمین‌لغزشی جایدر 2- بسته شدن مسیر رودخانه کشکان و تشکیل دریاچه و آبگیری تا تراز 740 متر از سطح دریا 3- تخلیه آب دریاچه به‌وسیله یک کانال فرسایشی (سرریز) در سازند گچساران (سنگ‌بستر رسوبات دریاچه جایدر). رادارگرام های تهیه شده از روش ژئوفیزیکی رادار نفوذی زمینی (GPR) با آنتن 10 مگاهرتزی نشان داد ضخامت رسوبات موجود در محل دریاچه جایدربه طور متوسط 70 متر است. بنابراین می توان گفت آب دریاچه جایدر از ارتفاع 640 تا 740 ..... %U https://www.jiraeg.ir/article_88477_310f97b63d57f1121387a6731915f26c.pdf