انجمن زمین شناسی مهندسی ایران
نشریه انجمن زمین شناسی مهندسی ایران
2228-5245
6
شماره 1 و 2
2013
08
23
اولویتبندی عوامل مؤثر بر زمینلغزش و تهیه نقشه خطر آن با استفاده از مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: حوضه کشوری)
1
12
FA
سلمان
سوری
دانشجوی کارشناسی ارشد، زمین شناسی مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد،
غلامرضا
لشکری پور
استاد گروه زمین شناسی مهندسی دانشگاه فردوسی
lashkaripour@um.ac.ir
محمد
غفوری
دانشگاه فردوسی مشهد
ghafoori@um.ac.ir
طاهر
فرهادی
دانشجوی دکتری، زمینشناسی اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران
شناسایی عوامل مؤثر در وقوع زمینلغزش در یک حوضه و پهنهبندی خطر آن یکی از ابزارهای اساسی جهت مدیریت و اجتناب از خطر میباشد. حوضه آبریز کشوری با مساحت ٣45 کیلومترمربع در٢٠ کیلومتری جنوب شرق خرمآباد جزء زاگرس چینخورده است و با توجه به نوع سازندهای زمینشناسی، وضعیت توپوگرافی، لرزهخیزی و اقلیم، از پتانسیل لغزشی بالایی برخوردار میباشد. به منظور بررسی پایداری دامنهها در این حوضه ابتدا لغزشهای حوضه شناسایی و ثبت گردیدند. با قطع نقشههای عوامل مؤثر بر لغزش با نقشه پراکنش زمینلغزشها، تأثیر هر یک از عوامل شیب، جهت شیب، ارتفاع، زمینشناسی، بارش، کاربری اراضی، فاصله از گسل و آبراهه به ناپایداری شیبها در محیط نرمافزار ArcGIS با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برآورد گردید. بر اساس نتایج پهنهبندی خطر زمینلغزش با روش تحلیل سلسله مراتبی به ترتیب 9/5، 2/38، 1/38، 79/15 و 01/2 درصد از مساحت منطقه در کلاسهای خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته است.
زمینلغزش,پهنهبندی,حوضه کشوری,تحلیل سلسله مراتبی
https://www.jiraeg.ir/article_68322.html
https://www.jiraeg.ir/article_68322_4987fd8953a275583b3572c7af262408.pdf
انجمن زمین شناسی مهندسی ایران
نشریه انجمن زمین شناسی مهندسی ایران
2228-5245
6
شماره 1 و 2
2013
08
23
ارزیابی نفوذپذیری و تزریقپذیری نهشتههای کواترنری و تودهسنگهای رسوبی ساختگاه سد نرگسی
13
32
FA
رسول
اجل لوئیان
0000-0001-9770-1695
استاد گروه زمین شناسی مهندسی دانشگاه اصفهان
rasajl@sci.ui.ac.ir
عبدالعظیم
عظیمیان
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، گروه محیط زیست، بوشهر، ایران
azim.azimian1366@gmail.com
ناصر
حافظی مقدس
استاد گروه زمین شناسی مهندسی
nhafezi@um.ac.ir
فریدون
بهرامی سامانی
بخش مهندسی ژئوتکنیک، شرکت مهندسین مشاور تماوان، ایران
یکی از مهمترین پارامترها در طراحی و ساخت سدها مسئله نشت آب از محل پى و تکیه گاهها است که علاوه بر هدر رفتن آب ذخیره شده در پشت سد، پایدارى سازه سد را نیز به خطر مىاندازد. بدین منظور مطالعات وسیعی جهت تعیین مقدار نفوذپذیری تودهسنگهای ساختگاه سد و روشهای آببندی آن انجام شده است. در این ارتباط، مقاله حاضر به طور موردی به موضوع نشت در سد نرگسی پرداخته است. این سد برروی نهشتههای کواترنری و سازندهای رسوبی بختیاری، میشان و گچساران قرار دارد. بر مبنای آزمایشهای فشار آب (لوفران و لوژون) موضوع نشت در این ساختگاه مورد ارزیابی قرار گرفته است. شاخص نفوذپذیری ثانویه در سال 2005 توسط فویو و همکاران به منظور بررسی تاثیر ویژگیهای درزهداری سنگ در نفوذپذیری آنها معرفی گردید. اهمیت این روش امکان تشخیص بین تفاوت بین جک هیدرولیکی و شکست هیدرولیکی میباشد. بر اساس شاخص نفوذپذیری ثانویه (SPI) و دادههای حاصل از آزمایش لوژون و همچنین ویژگیهای مغزههای حفاری، نفوذپذیری تودههای سنگی بررسی گردید. همچنین با توجه به نقش خصوصیات زمین شناسی مهندسی، ناحیهبندی نفوذپذیری و کیفیت تودهسنگ در محیط نرمافزار Rockwork 14به منظور ارائه دید سه بعدی و قضاوت مهندسی سادهتر انجام و نتایج آن بصورت مقاطع مناسب ارائه شده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که بجز برخی موارد، همبستگی خوبی میان مقادیر SPI و RQD وجود دارد. نتایج نشان میدهد که بیشترین میزان نشت آب از تکیهگاه چپ میباشد و سازند میشان از لحاظ نفوذپذیری وضعیت بهتری نسبت به سازندهای گچساران و بختیاری دارد.
شاخص نفوذپذیری ثانویه(SPI),آزمایش فشار آب,سد نرگسی,نفوذپذیری,نشت,نرمافزارRockwork 14
https://www.jiraeg.ir/article_68323.html
https://www.jiraeg.ir/article_68323_aef9ab58fde3405d60e36c4031f82ee3.pdf
انجمن زمین شناسی مهندسی ایران
نشریه انجمن زمین شناسی مهندسی ایران
2228-5245
6
شماره 1 و 2
2013
08
23
ارائه روشی تحلیلی برای تخمین عوامل مؤثر بر نشست زمین با استفاده از دادههای صحرایی و تصاویر InSAR در دشت نیشابور
33
50
FA
هادی
نامقی
دانشیار گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد
nameghi@mshdiau.ac.ir
سید محمود
حسینی
استاد گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمدباقر
شریفی
دانشیار گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد
توسعة برداشت از آبهای زیرزمینی به اندازهای که مقدار تخلیه آبخوان از تغذیه آن بیشتر شود، موجب برهم خوردن تعادل در آبخوان شده و به صورت زمانی یا مکانی موجب کاهش ارتفاع هیدرولیکی میگردد. کاهش ارتفاع هیدرولیکی و یا افت سطح آب باعث کاهش فشار آب منفذی و افزایش تنش مؤثر وارد بر ذرات آبخوان میشود. این پدیده، تحکیم لایههایی از رسوبات ریزدانه را بهدنبال دارد، که نتیجه آن به صورت نشست در سطح زمین نمایان میشود. در سالهای اخیر افزایش برداشت از آبخوان دشت نیشابور واقع در شمال شرقی ایران، گزارش شده است که نتیجه آن افت سطح آب با میانگین 90 سانتیمتر در سال و ثبت حداکثر نرخ نشست موضعی 19 سانتیمتر در سال، بوده است. در این تحقیق بر روی برآورد پارامترهای مؤثر بر نشست دشت نیشابور تمرکز شدهاست. پارامترهای مورد بررسی شامل ضخامت مؤثر لایههای ریزدانه تراکمپذیر و ذخیره ویژه پلاستیک کالبد آبخوان ( )، میباشند که بهطور مستقیم در محاسبات مربوط به نشستهای برگشتناپذیر، وارد میشوند. در گام اول، ضمن بررسی اطلاعات 231 گمانه، با روش درونیابی کریجینگ، نقشه توزیع ریزدانهها در سطح دشت نیشابور تهیه و ارتباط منطقی بین نشست ثبت شده و پتانسیل آبدهی چاههای دشت، با ضخامت لایههای ریزدانه تحقیق گردید. نتایج حاصل نشان داد که بین ضخامت ریزدانهها در پهنه دشت و میزان تخلیه از چاهها، ارتباطی معکوس وجود دارد. به عبارت دیگر کمترین میزان تخلیه در عمده نواحی دارای بیشترین مقدار ریزدانه (رس و سیلت) دیده میشود و ریزدانه بودن بافت آبخوان، و به تبع آن کم بودن هدایت هیدرولیکی، بر کاهش آبدهی چاهها تأثیر مستقیم داشته است. در گام دوم، روند تغییرات نرخ نشست حاصل از تصاویر ماهوارهای InSAR و افت سطح آب برای چاههای پیزومتری واقع در محدوده نشست، مورد تحلیل قرار گرفت. بررسیها نشان داد که تراکم آبخوان نیشابور عمدتاً در نتیجه تغییر شکلهای پلاستیک بوده و سهم تغییر شکلهای الاستیک ناچیز میباشد. لذا با صرفنظر از تغییرشکلهای الاستیک، به استناد نقشههای نرخ سالانه نشست و نقشههای همافت سطح آب، روشی مبتنی بر آنالیز تنش-کرنش برای تعیین مقادیر ذخیره ویژه کالبد پلاستیک آبخوان ارائه گردید. سپس بهکمک نتایج حاصل از گام نخست، مقادیر ذخیره ویژه پلاستیک کالبد آبخوان ( ) محاسبه شد. نتیجه حاصل از تعمیم روش فوق منجر به تهیه نقشه توزیع مقادیر برای رسوبات ریزدانه پراکنده در سطح دشت نیشابور گردید.
آب زیرزمینی,دشت نیشابور,ذخیره ویژه کالبد آبخوان,نشست زمین
https://www.jiraeg.ir/article_68324.html
https://www.jiraeg.ir/article_68324_326373278a4f60e751ae4db691f4dc6a.pdf
انجمن زمین شناسی مهندسی ایران
نشریه انجمن زمین شناسی مهندسی ایران
2228-5245
6
شماره 1 و 2
2013
08
23
ارزیابی زوالپذیری نمونههایی از تراورتنها در مقابل تبلور نمک با استفاده از پارامترهای شاخص تجزیه و سرعت تجزیه
52
66
FA
احمد
ذلولی
دانشجوی کارشناسی ارشد زمینشناسی مهندسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
ماشااله
خامه چیان
2. دانشیار زمینشناسی مهندسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
khamechm1@yahoo.com
محمدرضا
نیکودل
استادیار، گروه زمینشناسی مهندسی دانشکده علوم پایه دانشگاه تربیت مدرس
nikudelm@yahoo.com
امین
جمشیدی
دانشجوی دکتری زمینشناسی مهندسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
jamshidi.am@lu.ac.ir
یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار روی دوام و زوالپذیری سنگهای ساختمانی تبلور نمکهای محلول است. سولفات منیزیم از نمکهای متداول و مخرب است که میتواند باعث زوالپذیری سنگهای ساختمانی شود. از این رو ضروری است قبل از انتخاب یک سنگ برای استفاده در نمای بیرونی ساختمانها به این موضوع توجه ویژهای شود. در تحقیق حاضر از پارامترهای شاخص تجزیه و سرعت تجزیه برای ارزیابی زوالپذیری نمونههایی از تراورتنها در مقابل تبلور نمک سولفات منیزیم استفاده شده است که میتوان به عنوان یک معیار مقاومت نمونهها در مقابل تبلور نمک از آنها استفاده کرد. بدین منظور 15 نمونه تراورتن از مناطق مختلف ایران تهیه شد و علاوه بر مطالعات سنگشناسی، تعدادی از ویژگیهای فیزیکی و مکانیکی آنها شامل چگالی، تخلخل، جذب آب، مقاومت فشاری تکمحوری و کششی برزیلین اندازهگیری شد. سپس آزمایش تبلور نمک در محلول سولفات منیزیم تا 60 چرخه انجام شد و بر اساس افت وزنی و همچنین وضعیت ظاهری نمونهها، پارامترهای شاخص تجزیه و سرعت تجزیه برای هر نمونه تعیین و ارتباط آنها با تخلخل مؤثر، مقاومت کششی برزیلین و افت وزنی نمونهها با انجام آنالیزهای رگرسیون برقرار شد. نتایج نشان میدهد سرعت تجزیه همبستگی بالایی با تخلخل مؤثر، مقاومت کششی برزیلین و افت وزنی نمونهها دارد در صورتی که برای شاخص تجزیه اینگونه نیست. همچنین نتایج نشان میدهد ویژگیهای ساختاری نمونهها، تخلخل مؤثر و مقاومت کششی برزیلین از عوامل مهم کنترل کننده دوام نمونهها در مقابل تبلور نمک میباشند.
زوالپذیری,تبلور نمک,شاخص تجزیه,سرعت تجزیه,تراورتن,تخلخل مؤثر,مقاومت کششی برزیلین
https://www.jiraeg.ir/article_68325.html
https://www.jiraeg.ir/article_68325_b88bfd7a592b0e62d7ff1d8621588578.pdf
انجمن زمین شناسی مهندسی ایران
نشریه انجمن زمین شناسی مهندسی ایران
2228-5245
6
شماره 1 و 2
2013
08
23
تأثیر خصوصیات زمینشناسی مهندسی سنگدانهها بر مقاومت بتن
67
82
FA
جواد
شریفی
دانشآموخته زمینشناسی مهندسی دانشگاه تربیت مدرس
محمدرضا
نیکودل
استادیار، گروه زمینشناسی مهندسی دانشکده علوم پایه دانشگاه تربیت مدرس
nikudelm@yahoo.com
محمود
یزدانی
استادیار عمران - خاک و پی دانشگاه تربیت مدرس
myazdani@modares.ac.ir
در این تحقیق به منظور ارزیابی خواص مهندسی سنگدانهها در بتن، سنگهایی از معادن مختلف انتخاب و سپس برای ساخت بتن مورد استفاده قرار گرفته است. در ابتدا خصوصیات فیزیکی و مکانیکی سنگدانههای انتخاب شده در آزمایشگاه تعیین و در مراحل بعد مصالح موجود به سنگدانههایی در اندازه شن و ماسه خرد شده و برخی خصوصیات سنگدانهها مثل شکل، تخلخل، ارزش ضربه، ارزش فشاری و دانهبندی آنها تعیین شده است. سپس با استفاده از طرح اختلاط ثابتی از سنگدانههای موجود بتن تهیه و خصوصیات مکانیکی بتن تهیه شده از قبیل مقاومت فشاری، مقاومت کششی و مدول الاستیسیته بعد از گذشت 7، 28 و 90 روز تعیین شده است. در ادامه نتایج بدست آمده مورد تحلیل و تجزیه قرار گرفته و درصد تاثیر هر یک از خواص سنگدانهها بر مقاومت بتن مورد بررسی قرار گرفته است. این درصد تاثیر راهنمای مفیدی برای شناسایی سنگدانههای مطلوب و همچنین آزمایشهای مورد نیاز و ضرورری برای اکتشاف منابع سنگدانهای میباشد.
سنگدانه,طرح اختلاط بتن,خواص فیزیکی,خواص مکانیکی,سنگشناسی
https://www.jiraeg.ir/article_68326.html
https://www.jiraeg.ir/article_68326_13f8e8dfcde0ed292919dd1928ee04fb.pdf
انجمن زمین شناسی مهندسی ایران
نشریه انجمن زمین شناسی مهندسی ایران
2228-5245
6
شماره 1 و 2
2013
08
23
ارزیابی تأثیر تأخیرات بر عملکرد TBM با استفاده از ماتریس اندرکنش (مطالعه موردی قطعه دوم تونل انتقال آب کرج - تهران)
83
96
FA
مجید
تاجیک
1. کارشناس ارشد زمین شناسی مهندسی موسسه مهندسین مشاور ساحل
tajikm1@gmail.com
امید
فروغ
2. دکتری مهندسی معدن، سرپرست بخش تونل مهندسین مشاور هندسه پارس
omid.frough@gmial.com
در حفاری مکانیزه تونل پیشبینی عملکرد TBM به منظور تخمین زمان و هزینه پروژه از اهمیت زیادی برخوردار است. مدلهای CSM، NTNU و Q<sub>TBM</sub> به عنوان مدلهای اصلی پیشبینی عملکرد TBM شناخته شدهاند که در آنها روابطی برای تخمین ضریب بهرهوری نیز وجود دارد. اگرچه در هر کدام از این مدلها برای تخمین ضریب بهرهوری از پارامترهای خاصی استفاده شده است ولیکن به طور کلی تأثیر توأم دو یا چند عامل در نظر گرفته نشده است. از طرف دیگر بسیاری از پارامترها وابستگی شدیدی با یکدیگر داشته و ممکن است به طور همزمان بر عملکرد TBM تأثیر بگذارند. بنابراین میتوان با تشکیل یک ماتریس اندرکنش اثر متقابل پارامترها بر یکدیگر و در نتیجه بر عملکرد TBM را ارزیابی کرد. در این تحقیق ماتریسی با 21 پارامتر مؤثر بر ضریب بهرهوری تشکیل داده شده است. اندرکنش این پارامترها نشان میدهد که نبود خدمات فنی بیشترین تأثیر را در عملکرد TBM دارد. با ثبت مقادیر واقعی فعالیتها و تأخیرات بر حسب ساعت بر متر میتوان شاخص تأخیرات (DTI) را به دست آورد که این شاخص نسبت عکس با عملکرد TBM داشته و با ضریب همبستگی 872/0 رابطه مستقیم با زمان خالص حفاری تونل دارد.
عملکرد TBM,ماتریس اندرکنش,ضریب بهره وری,شاخص تأخیرات,کرج
https://www.jiraeg.ir/article_68327.html
https://www.jiraeg.ir/article_68327_cd0224e0b3aea2ef961bba21b2bbaac1.pdf
انجمن زمین شناسی مهندسی ایران
نشریه انجمن زمین شناسی مهندسی ایران
2228-5245
6
شماره 1 و 2
2013
08
23
تحلیل پایداری سطوح شیبدار مشرف به نیروگاه سد خرسان 3 تحت بارگذاری زلزله به کمک نرمافزار UDEC
97
110
FA
مهدی
حسینی
استادیار دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره)، دانشکده فنی و مهندسی، گروه مهندسی معدن،
ma.hosseini@eng.ikiu.ac.ir
رخساره
نقدی
2. دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معدن، دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره)،
rokhsareh_3823@yahoo.com
تحلیل پایداری شیروانیهای سنگی به کمک روشهایی مانند تعادل حدی، عددی، تجربی و تصاویر استریوگرافیکی صورت میپذیرد. روش تحلیل با توجه به شرایط محلی و نوع پتانسیل گسیختگی و با در نظر گرفتن محتاطانه ضعفها، قوتها و محدودیتهای هر روش انتخاب میشود. در این تحقیق پایداری سطوح شیبدار مشرف به نیروگاه سد خرسان 3 در اثر بارگذاری زلزله بررسی میگردد. در هنگام وقوع زمین لرزههای بزرگ خسارت فراوانی به سازههای سطحی وارد میشود و با توجه به اینکه بار دینامیکی زلزله یکی از عواملی است که میتواند شیبهای سنگ را ناپایدار سازد برای ارزیابی پایداری سطوح شیبدار در مقابل زلزله میتوان از تحلیل دینامیکی استفاده کرد. در این تحقیق ابتدا با بررسی گزارشها و اطلاعات موجود و برداشتهای زمینشناسی در منطقه، اطلاعات لازم جهت تحلیل پایداری شیروانی، استخراج میگردد و سپس تحلیل پایداری شیروانی در سه مرحله صورت می گیرد: مرحله اول، تحلیل پایداری استاتیکی به کمک روش عددی، مرحله دوم، تحلیل پایداری دینامیکی تحت بارگذاری زلزله به کمک روش عددی و در مرحله سوم، تحلیل پایداری شبه استاتیکی انجام میشود. برای بررسی پایداری سطوح شیبدار سنگی به کمک روش عددی از نرمافزار UDEC استفاده میگردد. این نرمافزار براساس روش المان مجزا کار میکند و در محیطهایی که ناپیوستگیها نقش اساسی را در رفتار سنگ ایفا میکنند کاربرد دارد. نتایج تحلیل نشان میدهد شیروانی مشرف به نیروگاه سد خرسان 3 تحت بارگذاری زلزله ناپایدار است و بنابراین نصب سیستم نگهداری ضروری است. تحلیل پایداری شبه استاتیکی و محاسبه فاکتور ایمنی شیروانی مشرف به ساختگاه نیروگاه سد خرسان 3 به ازای ضریب زلزله 2/0 و 3/0 نیز انجام شد. نتایج حاصل از این تحلیل نشان میدهد که شیروانی مذکور ناپایدار است. نتیجه مشابه تحلیل پایداری به کمک نرمافزار UDEC است.
تحلیل پایداری,سد,بارگذاری زلزله,سطوح شیبدار سنگی,محیط ناپیوسته
https://www.jiraeg.ir/article_68328.html
https://www.jiraeg.ir/article_68328_316d599c8f8a17f6d67a17d77846c2f7.pdf