بررسی تأثیر شرایط هیدرودینامیک و مورفولوژی رودخانه بهمنشیر بر روی خصوصیات زمین‌شناسی مهندسی نهشته‌های سری جزر و مدی بهمنشیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره کارشناسی ارشد زمین­شناسی مهندسی دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار گروه زمین­شناسی مهندسی دانشکده علوم پایه دانشگاه تربیت مدرس

3 استادیار دانشکده علوم زمین دانشگاه دامغان

چکیده

رودخانه بهمنشیر یک رودخانه جزر و مدی دوسویه در جنوب‌غربی استان خوزستان می­باشد که از رودخانه کارون در محلی به‌نام سه شاخه حفار (محل اتصال رودخانه­های کارون، اروندرود و بهمنشیر) در نزدیکی خرمشهر منشعب شده و بعد از طی مسیری در حدود 80 کیلومتر به خلیج‌فارس منتهی می­گردد. نهشته­های عهد حاضری که در امتداد این رودخانه وجود دارند، شامل دو افق رسی می­باشند که توسط یک افق ماسه‌ای- سیلتی از یکدیگر جدا شده­اند. این نهشته­ها که در یک محیط جزر و مدی ته نشست یافته­اند به عنوان سری جزر و مدی بهمنشیر شناخته می­شوند. مطالعات هیدرودینامیکی و محیط­رسوبی این رودخانه نشان می­دهد که جریانات جزر و مدی از طریق رودخانه اروندرود در بالادست و از طریق خلیج­فارس در پایین­دست وارد رودخانه بهمنشیر می­شوند. در منطقه میانی رودخانه نیز به علت مورفولوژی مئاندری آن، شدت انرژی و تراز جزر و مد کاهش پیدا می­کند. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر شرایط هیدرودینامیکی و مورفولوژیک خاص این رودخانه بر روی خصوصیات زمین­شناسی مهندسی نهشته­های سری بهمنشیر می­باشد. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که در مناطق بالادست و پایین­دست رودخانه به علت حضور جریانات جزر و مدی دوسویه، شرایط رسوبی و محیط شیمیایی تقریباً یکسانی به وجود آمده است که این شرایط سبب ایجاد مشابهت­هایی در خصوصیات زمین­شناسی مهندسی از قبیل خصوصیات فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی نهشته‌های سری بهمنشیر شده است. همچنین در منطقه میانی رودخانه به علت کاهش شدت انرژی جریان به دلیل مئاندری شدن این قسمت از رودخانه، درصد کانی­­های رسی نسبت به کانی­های غیررسی افزایش یافته است. همین امر موجب شده خصوصیات زمین­شناسی مهندسی منطقه میانی رودخانه نسبت به مناطق بالادست و پایین­دست آن تغییرات زیادی نشان دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The effect of hydrodynamic and morphologic conditions of Bahmanshir river on engineering geological properties of tidal deposits of Bahmanshir series

نویسندگان [English]

  • Ghanbar Malek 1
  • Mashaallah Khamehchian 2
  • Kazem Moradi Harsini 3
1 Department of Engineering geology, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
2 Department of Engineering geology, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran,
3 Faculty of Science of Geology, Damghan University, Damghan, Iran
چکیده [English]

 
Bahmanshir river is a two directional tidal river in southwest Khuzestan province (IRAN). This river originates from Karun river near Khoramshahr city (upstream) and traverses downstream about 80 km before falling into the Persian Gulf. Holocene deposits along Bahmanshir river commonly consist of two clayey layers that have been separated by silty sand beds. These complexes have been known as Bhamanshir series which have deposited in tidal environment. Hydrodynamic and sedimentary environments studies of  Bahmanshir river show that tidal currents flow upstream from Arvand River and downstream from Persian Gulf also in the middle part of river due to its meandered morphology, the intensity and energy of tidal currents reduces. The main aim of this research is, to investigate the effect of hydrodynamic and morphologic conditions of Bahmanshir river on engineering geological properties of tidal deposits of Bahmanshir series. The results of studies reveal that engineering geological properties of deposits are approximately the same for both upstream and downstream of the river but in the middle part due to its meandered  morphology and reduction in energy intensity of flow, percentage of clayey minerals are more than upstream and downstream. This difference in percent of clayey minerals has caused the variety of engineering geological properties middle part rather than other region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Engineering geological properties
  • Bahmanshir river
  • Deposits of bahmanshir tidal series
  • Hydrodynamic and morphology

مراجع

خداپرست، م.، 1384. توسعه تکنیک‌های شناسایی ژئوتکنیکی خاک‌ها با کاوشگرهای دینامیکی. رساله دکتری مهندسی عمران، دانشکده فنی، دانشگاه تهران.
مرادی هرسینی، ک.، 1386. بررسی ویژگی­های زمین­شناسی مهندسی نهشته­های محیط­های رسوبی عهد حاضر در جنوب دشت خوزستان. رساله دکتری زمین­شناسی مهندسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس.
مهندسین مشاور تدبیر ساحل، 1388. گزارش توسعه بندر تجاری چوئبده، مطالعات تکمیلی مرحله اول فصل چهارم: مدلسازی ریاضی هیدرولیکی و رسوب چوئبده.
مهندسین مشاور سازه پردازی ایران، 1377. گزارش ژئوتکنیک و مهندسی پی ابنیه، طرح ساماندهی رودخانه بهمنشیر.
Bozzano, F., Andreucci, A., Gaeta, M., Salucci, R., 2000. A geological model of the buried Tiber River valley beneath the historical centre of Rome. Bulletin of Engineering Geology and the Environmen,59:1-21.
Delgado, J., Alfaro, P., Andreu, J.M., Cuenca, A., Domenech, C., Estevez, A., Soria, J.M., Tomas, R., Yabenes, A., 2003. Engineering geological model of the Segura River flood Plain (SE Spain): a case study for engineering planning. Engineering Geology, 68: 171-187.
Flemming, B.W., Delafontaine, M.T., 2000. Mass physical properties of muddy intertidal sediments. Continental Shelf Research, 20: 1179-1197.
Guri, S., Skrami, J., Duni, L., 2000. Results of geological and engineering studies on the quaternary loose deposits on the Western Coastal Zone (Albania). Second Balkan Geophysical Congress andExhibition, pp. 116-117.
Moradi Harsini, K., Khamechiyan, M., Hafezi Moghadas, N., Amini., 2007. Geotechnical properties of Bahmanshir Series, Southwest Khuzestan, Iran. Iranian Journal of Science & Technology, Transaction A, 31: 123-129.
Sherard, J.L., Dunnigan, L.P., Decker, R.S., 1976. Pinhole test for identifying dispersive soils. Journal of Geotechnical engineering div., ASCE, 102: 69-85.
Sridharan, A., Raghuveer Rao, P., Miura, N., 2004. Characterization of Ariake and other marine clays. Department of Civil Engineering, India Institute of Science, Bangladesh, India.
Xia, J., Huang, G.L., Yan, S.B., 2006. Behaviour and engineering implications of recent floodplain soft soil along lower reaches of the Yangtze River in Western Nanjing, China. Engineering Geology, 87: 48-59.
نشریه انجمن زمین شناسی مهندسی ایران
دوره 4، شماره 1 و 2
شهریور 1390
صفحه 1-14

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 04 دی 1389
  • تاریخ بازنگری: 29 اسفند 1389
  • تاریخ پذیرش: 02 آذر 1390

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار