پهنه‌بندی خطر روانگرایی در جزیره قشم و ریزپهنه‌بندی آن در شهرهای قشم و درگهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 1. پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله

2 پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله

چکیده

مقاله حاضر نتایج مطالعات انجام گرفته در زمینه بررسی خطر روانگرایی در دو مقیاس کلان برای کل جزیره قشم و ریزپهنه­بندی آن در محدوده دو شهر مهم این جزیره، یعنی قشم و درگهان، را ارائه می­دهد. این مطالعات در چهارچوب مطالعات گسترده­تر پهنه­بندی خطر زمینلرزه و     پهنه­بندی مخاطرات ژئوتکنیک لرزه­ای جزیره قشم در پژوهشگاه بین­المللی زلزله­شناسی و مهندسی زلزله به سفارش سازمان منطقه آزاد  قشم انجام گردیده است. طی این مطالعه، در مرحله نخست، پهنه بندی خطر روانگرایی در کل جزیره قشم در مقیاس درجه 2 مطابق با طبقه بندی راهنمای پهنه بندی خطرات ژئوتکنیک لرزه­ای (TC4) با مبنا قرار دادن نقشه زمین­شناسی مهندسی تهیه شده در بخش­های دیگر پروژه مد نظر قرار گرفت و سپس در مرحله بعد، ریزپهنه­بندی خطر این پدیده در شهرهای قشم و درگهان در مقیاس درجه 3 مطابق با راهنمای مذکور به انجام رسید. در این بخش از مطالعه استعداد روانگرایی بر مبنای تهیه پروفیل­های ژئوتکنیکی نماینده و تحلیل آنها برآورد گردیده است. بررسی­ها نشان داد، شهر قشم با توجه به وجود لایه­ای سنگی کربناته به صورت پادگانه­های دریایی در سطح زمین و نوع پروفیل زمین­شناسی زیر این لایه­ها چه در وضع موجود تراز آب زیرزمینی و چه در صورت افزایش آن، ازنظر خطر روانگرایی ایمن است. در شهر درگهان اگرچه در تراز آب موجودٰ خطر روانگرایی پایین است اما افزایش تراز آب می­تواند  در بخش­هایی از این شهر به افزایش شدید خطر روانگرایی منجر گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Liquefaction hazard zonation in Qeshm island and microzonation in Qeshm and Dargahan towns

نویسندگان [English]

  • Farajollah Askari 1
  • Hadi Gerivani 1
  • Ebrahim Haghshenas 2
1 International Institute of Earthquake Engineering and Seismology,
2 . International Institute of Earthquake Engineering and Seismology,
چکیده [English]

Liquefaction as a hazardous geotechnical phenomenon happens under cyclic stress of earthquake in sandy and silty saturated soils. For determining susceptible areas of liquefaction, and land use planning, liquefaction hazard maps are prepared in different scales based on the type of available data. In this study, according to manual for Zonation on seismic Geotechnical hazard (TC4), liquefaction hazard zonation for Gheshm Island in grade 2 and microzonation for Ghesham and Dargahan towns in grade 3 were conducted. Liquefaction hazard potential was assessed by preparation of representative profiles of liquefaction. The results of this study showed that, in Gheshm and Dargahan, considering the existing water table, liquefaction hazard is Low and increasing water table in Gheshm has a little effect on liquefaction potential, however increasing the water table in some part of Dargahan causes a high increase in liquefaction hazard.

کلیدواژه‌ها [English]

  • zonation
  • Liquefaction
  • Qeshm
حق­شناس، ابراهیم و مهدویفر، محمدرضا. 1384. "گزارش مقدماتی پدیده­های زمین­شناسی مهندسی و ژئوتکنیک مرتبط با زلزله 6/9/1384 قشم." پژوهشگاه بین­المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تهران. ایران.
حقی­پور عبدالعظیم. 1374. "پژوهش­های زمین­شناسی و اکتشافات معدنی منطقه قشم." مهندسین مشاور سکو.
گریوانی هادی و حق­شناس ابراهیم 1386، "نقشه زمین­شناسی مهندسی جزیره قشم با کاربرد در پهنه­بندی مخاطرات ژئوتکنیک   لرزه­ای." پنجمین کنفرانس زمین شناسی مهندسی و محیط زیست ایران
حق شناس، ابراهیم و شفیعی، علی و همکاران. 1386. " مطالعات پهنه­بندی خطر زلزله و مخاطرات ژئوتکنیک لرزه­ای جزیره قشم. مرحله دوم: پهنه­بندی ژئوتکنیک لرزه­ای و مخاطرات زمین­شناختی در جزیره قشم" پژوهشگاه بین­المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله.
حق شناس، ابراهیم و کمالیان، محسن، و همکاران. 1387. "مطالعات پهنه­بندی خطر زلزله و مخاطرات ژئوتکنیک لرزه­ای جزیره قشم. مرحله سوم: پهنه­بندی ژئوتکنیک لرزه­ای و مخاطرات زمین­شناختی در شهرهای قشم و درگهان" پژوهشگاه بین­المللی زلزله­شناسی و مهندسی زلزله.
صالح زاده، ح و اثنی عشری، م و همکاران 1382. "پهنه­بندی خطر روانگرائی منطقه جنوب شرق تهران با استفاده ازآزمون نفوذ مخروط و ارزیابی عددی نتایج." چهارمین کنفرانس بین المللی زلزله و مهندسی زلزله.
کمالیان، م و زارع، م و همکاران. 1380. "مطالعات بهسازی وضع موجود شبکه آبرسانی بخش منتخبی از شهر تهران در برابر زلزله" پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله.
میرمحمد حسینی، م و کمک پناه، ع و همکاران. 1378. "ریزپهنه­بندی جنوب شرق تهران در برابر روانگرایی" پژوهشگاه بین­المللی زلزله­شناسی و مهندسی زلزله.
میرمحمد حسینی، م و قاسمی، ا  و همکاران. 1381. "ریزپهنه­بندی جنوب شرق تهران در برابر روانگرایی" پژوهشگاه بین­المللی زلزله­شناسی و مهندسی زلزله.
کمک پناه، ع و  بوستانی ماوی، د و همکارانت. 1380. "ریزپهنه­بندی جنوب تهران در برابر روانگرائی" دانشگاه تربیت مدرس.
عسکری فرج ا.. و گریوانی هادی. 1387."خطر روانگرایی در تهران براساس تجزیه و تحلیل مطالعات گذشته در تهران" فصلنامه علوم زمین، سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
California Geological Survey (2008). “Guidelines for Evaluating and Mitigation Seismic Hazards in California” Chapter 6. Originally adopted March 13, 1997 by the State Mining and Geology Board in Accordance with the Seismic Hazards Mapping Act of 1990. Revised and Re-adopted September 11, 2008 by the State Mining and Geology Board in Accordance with the Seismic Hazards Mapping Act of 1990.
California Geological Survey (2008). “Guidelines for Evaluating and Mitigation Seismic Hazards in California” Chapter 6. Originally adopted March 13, 1997 by the State Mining and Geology Board in Accordance with the Seismic Hazards Mapping Act of 1990. Revised and Re-adopted September 11, 2008 by the State Mining and Geology Board in Accordance with the Seismic Hazards Mapping Act of 1990.
California Geology Survey, Department of Conservation, (2005). “Seismic Hazard Zone Report for the Rosamond 7.5 Minute Quadrangle, Los angels County, California”
Haghipour, A., Aghanabati, A. 2005. Geological Map of The Qeshm Area (1:100,000). Qeshm Free Area. 
Iwasaki, T. Tokida, K., Tatsuoka, F., Watanabe, S., Yasuda, S. and Sato, H. (1982). Microzonation for Soil Liquefaction Potential Using Simplified Methods, Proc., 3rd Int. Conf. on microzonation, Seattle, Vol.3pp1319-1330.
JICA, Japan International Cooperation agency, 2000. The Study on Seismic Microzoning of the Greater Tehran Area in the Islamic Republic of Iran, Main Report Volume 2.
Klohn-Crippen Consultants Ltd, (1994). “Preliminary Seismic Microzonation Assessment for British Columbia” http://ilmbwww.gov.bc.ca.
Ronald Andrus, Kenneth H.Stokoe and Riley M.Chung (1999). Draft Guidelines for Evaluating Liquefaction Resistance Using Shear Wave Velocity Measurments and Simplified Procedures, NISTIR 6277, National Institute of Standard and Technology, Gaithers Burg. M.D.
Seed, H.B., Idriss, I.M. (1971). Simplified Procedure for Evaluation Soil Liquefaction Ptential, J. SMFD, ASCE, Vol. 97, No.9<pp.1249-1273.
The Technical Committee for Earthquake Geotechnical Eng. (TC4), 19931999. Manual for Zonation on seismic Geotechnical hazard, The Japanese Society of Soil Mechanics and Foundation Engineering.
Youd, T.L., and Perkins, D.M., 1978. Mapping liquefaction-induced ground failure potential. Journal of the Geotechnical Engineering Division, p. 443-446.